Là tổ chức chính trị - xã hội của giai cấp công nhân và của người lao động, chức năng quan trọng của tổ chức Công đoàn là đại diện cho người lao động, cùng với cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội chăm lo và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động; tham gia quản lý nhà nước, quản lý kinh tế - xã hội, tham gia thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp... Để thực hiện có hiệu quả công tác bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động thì việc chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện chế độ, chính sách, pháp luật về lao động, Công đoàn và các chế độ, chính sách có liên quan đến quyền, nghĩa vụ của người lao động có vai trò hết sức quan trọng.
     Trong những năm qua, trên địa bàn của tỉnh, quan hệ lao động cơ bản ổn định và từng bước được cải thiện, quyền dân chủ của người lao động tiếp tục được phát huy. Tuy vậy, tại một số đơn vị sử dụng lao động vẫn còn tình trạng vi phạm pháp luật lao động. Để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) tỉnh và các Công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở (CĐCTTTCS) đã luôn quan tâm, chú trọng phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện các chế độ chính sách đối với CNVCLĐ, đặc biệt là đối với người lao động trong các doanh nghiệp, nhằm kịp thời phát hiện, kiến nghị giải quyết những hạn chế, thiếu sót trong quá trình thực hiện.
      Trong nhiệm kỳ vừa qua, LĐLĐ tỉnh và các CĐCTTTCS đã phối hợp thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật lao động và Luật Công đoàn tại trên 400 đơn vị, doanh nghiệp; nội dung kiểm tra, giám sát tập trung vào việc thực hiện các chế độ, chính sách có ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động. Qua công tác kiểm tra, giám sát, đã phát hiện hàng nghìn hành vi vi phạm của người sử dụng lao động như: Ký hợp đồng lao động (HĐLĐ) không đúng loại, nội dung không đầy đủ, không cụ thể, rõ dàng, chấm dứt HĐLĐ không đúng quy định...; không xây dựng thang, bảng lương, không thực hiện chế độ nâng bậc lương, chậm thanh toán, nợ tiền lương của người lao động; không thực hiện đúng quy trình đảm bảo an toàn trong sản xuất, thi công, khai thác, không tổ chức khám sức khỏe định kỳ, không tổ chức huấn luyện hoặc huấn luyện không bảo đảm nội dung theo đúng yêu cầu; vi phạm các quy định về BHXH, BHYT, BHTN như: đăng ký tham gia không đầy đủ, mức tiền lương đăng ký đóng không đúng thực tế, chậm nộp, nợ đọng kéo dài, chậm thanh toán các chế độ trợ cấp cho người lao động; chưa thực hiện đúng quy định về xây dựng, thực hiện quy chế dân chủ, đối thoại ở cơ sở, thương lượng, ký kết Thỏa ước lao động tập thể (TƯLĐTT) tại doanh nghiệp.v.v.
      Qua công tác kiểm tra, giám sát, các cấp Công đoàn đã đã kịp thời phối hợp kiến nghị, hướng dẫn các đơn vị sử dụng lao động có biện pháp khắc phục những hạn chế trong việc thực hiện các quy định của pháp luật; đồng thời, kiến nghị với các cơ quan chức năng xử lý đối với các trường hợp người sử dụng lao động có những hành vi vi phạm pháp luật lao động gây ảnh hưởng lớn đến quyền lợi của người lao động.

Đoàn kiểm tra liên ngành kiểm tra việc thực hiện pháp luật về lao động và Công đoàn tại Công ty TNHH MTV Tam Cửu - Khu Công nghiệp Long Bình An.

     Việc chủ động phối hợp kiểm tra, giám sát đã tích cực góp phần thực hiện tốt công tác bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, CNVCLĐ, các cấp Công đoàn đã nắm chắc hơn tình hình thực hiện chính sách pháp luật của Nhà nước; quy chế dân chủ cơ sở, nắm thực tế đời sống, lao động, việc làm; việc thực hiện các chế độ, chính sách đối với người lao động, từ đó kịp thời kiến nghị, hướng dẫn, đôn đốc các đơn vị sử dụng lao động có biện pháp thực hiện ngày càng tốt hơn các quy định của Đảng và Nhà nước. Việc giải quyết chế độ chính sách cho đoàn viên, CNVCLĐ được các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp quan tâm thực hiện tốt hơn; việc tổ chức hội nghị cán bộ công chức, viên chức, hội nghị người lao động ngày càng đi vào nền nếp. Sự nỗ lực của các cấp Công đoàn trong công tác phối hợp kiểm tra, giám sát thực sự là nhân tố tích cực, có vai trò quan trọng trong việc bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, CNVCLĐ; góp phần nâng cao chất lượng thực thi pháp luật lao động, xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ trên địa bàn.
      Cùng với việc chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện các chế độ, chính sách đối với người lao động; LĐLĐ tỉnh và các CĐCTTTCS đã phối hợp kiểm tra, xác minh, hướng dẫn kiện toàn hồ sơ để giải quyết các chế độ cho trên 1.000 CNVCLĐ; chỉ đạo, hướng dẫn CĐCS tích cực, chủ động tham gia xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, thương lượng, ký kết thỏa ước lao động trong các doanh nghiệp. Kết quả có 100% cơ quan hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập xây dựng quy chế dân chủ ở cơ sở và tổ chức Hội nghị cán bộ công chức, viên chức; 82% doanh nghiệp xây dựng quy chế dân chủ ở cơ sở, 78% doanh nghiệp tổ chức hội nghị người lao động; gần 85% doanh nghiệp đã ký kết TƯLĐTT, trong đó có gần 84% TƯLĐTT có những điều khoản có lợi hơn cho người lao động so với quy định của pháp luật. Các cấp Công đoàn đã phối hợp tổ chức kiểm tra về công tác bảo đảm An toàn vệ sinh lao động tại hơn 100 đơn vị; tham gia điều tra 100% các vụ tai nạn lao động xảy ra trên địa bàn tỉnh.
      Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác phối hợp kiểm tra, giám sát việc thực hiện các chế độ, chính sách của các cấp Công đoàn trong tỉnh vẫn còn một số hạn chế như: Một số đơn vị chưa thực sự chủ động, tích cực trong việc phối hợp thực hiện; nội dung kiểm tra, giám sát chưa sâu; chưa kiên quyết kiến nghị chính quyền, cơ quan chức năng xử lý hành vi vi phạm của đơn vị sử dụng lao động; công tác theo dõi, đôn đốc đơn vị được kiểm tra, giám sát khắc phục các hạn chế chưa thực sự được chú trọng đúng mức...
      Để tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phối hợp kiểm tra, giám sát nói riêng; nâng cao vai trò của tổ chức Công đoàn trong việc đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, CNVCLĐ nói chung, trong thời gian tới các cấp Công đoàn trong tỉnh cần tập trung thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:
     Một là: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, tư vấn pháp luật và các chế độ, chính sách của Nhà nước bằng hình thức phù hợp với các nhóm đối tượng, tập trung vào các nội dung thiết thực đối với đoàn viên, người lao động; chú trọng tuyên truyền, phổ biến đối với người lao động trực tiếp, nhất là lao động trẻ, lao động thuộc khu vực kinh tế ngoài nhà nước, giúp người lao động nắm được quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của mình để thực hiện và biết tự bảo vệ mình khi bị vi phạm.
     Hai là: Nâng cao chất lượng, hiệu quả trong việc Công đoàn tham gia xây dựng và thực hiện quy chế phối hợp với chính quyền, các cơ quan chức năng và chuyên môn đồng cấp. Chủ động tham gia xây dựng kế hoạch và thực hiện tốt công tác phối hợp thanh tra, kiểm tra, giám sát hằng năm. Tăng cường các biện pháp và nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của các cấp Công đoàn.
     Ba là: Tập trung hoạt động hướng về cơ sở, bám sát đoàn viên, người lao động. Tích cực, chủ động tham gia, kiến nghị với cơ quan nhà nước và người sử dụng lao động đề ra các giải pháp nhằm đảm bảo việc làm, thu nhập và quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng cho người lao động. Kiên quyết đề nghị các cơ quan chức năng xử lý theo đúng quy định của pháp luật đối với những trường hợp vi phạm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động.
     Bốn là: Đẩy mạnh công tác thương lượng, ký kết thỏa TƯLĐTT, tham gia xây dựng, thực hiện quy chế dân chủ, các nội quy, quy chế của cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp; phối hợp tổ chức tốt hội nghị cán bộ, công chức, viên chức, hội nghị người lao động. Hướng dẫn, hỗ trợ cơ sở giải quyết kịp thời những vướng mắc phát sinh trong quan hệ lao động và thực hiện chế độ, chính sách đối với người lao động.
     Năm là: Đổi mới nội dung, phương pháp tập huấn nghiệp vụ công tác Công đoàn, tập trung ưu tiên cho những vấn đề bức thiết của cơ sở với mục tiêu cán bộ Công đoàn phải là những người hiểu biết về pháp luật, các chế độ, chính sách đối với CNVCLĐ, có năng lực thực hiện các biện pháp bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng cho người lao động./.

Trần Thanh Hải
Trưởng ban Ban Chính sách - Pháp luật LĐLĐ tỉnh